HỢP TÁC QUỐC TẾ ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở KHOA VẬT LÍ & CÔNG NGHỆ

1. Hội nhập quốc tế về giáo dục –xu thế tất yếu hiện nay

Hội nhập quốc tế là một xu thế khách quan, diễn ra dưới nhiều hình thức và trên nhiều lĩnh vực khác nhau, tác động mạnh mẽ đến các lĩnh vực đời sống của từng quốc gia. Thực tiễn cho thấy, không một quốc gia nào có thể “đứng một mình” trên con đường phát triển. Ngày nay, hội nhập quốc tế được xem như là phương tiện để các quốc gia phát triển chính mình và góp phần vào sự phát triển chung của cộng đồng trong một “thế giới phẳng”. Đại hội lần thứ XI của Đảng đã đề ra chủ trương “chủ động và tích cực hội nhập quốc tế” nhằm khai thác tối đa các nguồn lực bên ngoài để phục vụ phát triển nhanh, bền vững và xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm sắp tới.

“Thế giới phẳng” ngày nay sẽ làm “phẳng hoá” các mặt trong đó có giáo dục, tạo ra một sân chơi giáo dục “bằng phẳng”, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh. Lịch sử toàn cầu hóa về giáo dục đã cho thấy giai đoạn đầu tiên là hợp tác quốc tế về giáo dục đã diễn ra trong thập niên cuối của thế kỷ XX. Sang đến thập niên đầu của thế kỷ XXI, giáo dục đã chuyển sang giai đoạn quốc tế hóa, với sự phát triển mới, cao hơn và phức tạp hơn. Quốc tế hóa giáo dục sẽ làm cho nền giáo dục yếu kém mất lợi thế cạnh tranh. Để quan điểm “giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam” của Đảng trở thành hiện thực trong thời đại quốc tế hóa, Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị Trung ương 8 khóa XI đã xem hội nhập quốc tế là một trong 09 nhiệm vụ, giải pháp để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Trong tiến trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu và rộng, giáo dục Đại học Việt Nam tất yếu sẽ chịu ảnh hưởng ngày càng tăng của giáo dục quốc tế. Làn sóng toàn cầu hoá mang lại cho giáo dục đại học Việt Nam nhiều cơ hội nhưng cũng không ít những khó khăn và thách thức như sau:

Về cơ hội: Thứ nhất, sau gần 30 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã làm thay đổi diện mạo của đất nước, đưa Việt Nam từ một nước nghèo kém phát triển trở thành nước có thu nhập trung bình. Thứ hai, Việt Nam đang chủ động tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế với với môi trường chính trị ổn định và mức sống của các tầng lớp nhân dân ngày càng được cải thiện. Thứ ba, khoa học công nghệ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, làm nền tảng cho sự phát triển kinh tế tri thức, làm thay đổi nội dung, phương pháp giáo dục trong các trường đại học, đồng thời đòi hỏi giáo dục phải cung cấp được nguồn nhân lực có trình độ cao cho sự phát triển kinh tế, xã hội.

Về khó khăn và thách thức: Thứ nhất, tư duy hội nhập ở chính những con người đang làm giáo dục còn chậm thay đổi so với tốc độ toàn cầu hóa hiện nay, đặc biệt là ý thức “ngại thay đổi, ngại thêm việc”. Thứ hai, chúng ta có định hướng về hội nhập quốc tế với mục tiêu rõ ràng, nhưng chưa có lộ trình chi tiết mang tính ràng buộc. Thứ ba, đội ngũ quản lý giáo dục và đội ngũ giảng viên sử dụng thành thạo  một ngoại ngữ  chưa nhiều. Thứ tư, sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ có thể làm cho khoảng cách kinh tế và tri thức giữa Việt Nam và các nước ngày càng lớn hơn, nước ta có nguy cơ bị tụt hậu xa hơn.

Là một trung tâm đào tạo có uy tín, Trường Đại học Vinh đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội trong suốt 57 năm qua. Tầm nhìn là phát triển Trường Đại học Vinh trở thành trường đại học trọng điểm quốc gia, có một số ngành học đạt tiêu chuẩn quốc tế, là thành viên của Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (AUN). Để hiện thực hóa được tầm nhìn đó đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ trên nhiều mặt, trong đó hợp tác quốc tế là một mặt quan trọng, cần có sự đột phá.

2. Một số nội dung về hợp tác quốc tế ở khoa Vật lý và Công nghệ gần đây

2.1. Đào tạo và bồi dưỡng nguồn lực cán bộ

            Nguồn lực cán bộ luôn được Đảng ủy khoa xem là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo chất lượng đào tạo và NCKH. Vì vậy, Đảng ủy khoa đã đề ra phương châm: đào tạo và bồi dưỡng cán bộ phải đồng bộ cả về năng lực chuyên môn, trình độ ngoại ngữ, khả năng nắm bắt tốt các xu thế vận động của giáo dục thế giới và khả năng tạo lập được các kết nối quốc tế. Trong công tác bồi dưỡng cán bộ, khoa đã chủ động xây dựng lộ trình đào tạo và bồi dưỡng cán bộ ở trong và ngoài nước. Đặc biệt, để có nhiều cơ hội cho cán bộ, ngoài việc tận dụng học bổng từ ngân sách nhà nước, khoa đã chủ động đàm phán xây dựng chương trình hợp tác quốc tế song phương, nghị định định thư hợp tác quốc tế và chương trình Erasmus Plus để phía đối tác quốc tế hỗ trợ đào tạo cán bộ, sinh viên và chuyển giao công nghệ tiên tiến. Kết quả, trong 5 năm qua, đã có 25 lượt cán bộ và sinh viên đã được cử đi học tập và nghiên cứu tại các quốc gia như Hoa Kì, Ba Lan, CHLB Đức, Belarus, Hàn Quốc, Nga và Pháp; đã đón 38 lượt các nhà khoa học quốc tế đến giảng dạy, trình bày các xemina và hội thảo khoa học; đã công bố 40 bài báo trên các tạp chí quốc tế có uy tín và gần 100 báo cáo ở các hội nghị quốc tế.

Đến nay, khoa đã có đội ngũ cán bộ được đào tạo bài bản, có trình độ ngoại ngữ và năng lực cần thiết để tham gia hoạt động hợp tác quốc tế về Quang học và khoa học giáo dục. Trong đó, một số cán bộ đã được mời chủ trì các phiên của hội thảo khoa học quốc tế và được mời phản biện cho một số tạp chí uy tín trong danh mục ISI.